Harmonie en bevrijding

12 mei 2015, door Kemal Rijken

Foto Jan Bartelsman tekst Kemal Rijken

Voor het eerst vond op 5 mei een vrijheidsmaaltijd plaats naast de Westermoskee. Buurtbewoners en moskeebestuurders aten en dronken met elkaar. Sprekers van de moskee en uit de buurt hielden voordrachten over de Turkse zeevaarder Piri Reïs en over wat vrijheid voor hen betekent. Alles werd afgesloten met een optreden van de Turkse-Nederlandse fluitist Şükrü, die de aanwezigen in vervoering bracht met zijn traditionele Turkse fluitmuziek.

De maaltijd was opmerkelijk te noemen, want in lange tijd is het bewoners en moskeebestuurders niet gelukt om zoiets te organiseren. Harmonie voerde de boventoon, maar verschillen waren er ook. Zo werd er geen varkensvlees gegeten en stond er geen alcohol op tafel, maar mochten de niet-moslims in het gezelschap wél zelf alcohol meenemen. Dat gebeurde ook. Maar ja, eigenlijk zou een mix van alcoholische en non-alcoholische dranken geen twistpunt moeten zijn. Zo ver is het bij de Westermoskee blijkbaar nog niet. Hoe dan ook vond er een zekere vorm van verbroedering plaats. Dit is iets wat, gezien het beladen verleden van het moskeeproject, niet altijd vanzelfsprekend is geweest.

Hoe anders was het meer dan tien jaar geleden, toen bewoners en bestuurders elkaar in de haren vlogen. De toenmalige buren verenigden zich in de vereniging ‘Belangenbehartiging Omwonenden voormalig Riva-Terrein’ (BORT), die zeker zeventig leden telde. BORT ging de strijd aan tegen de toen nog aankomende Westermoskee, die het stadsdeel, woningbouwvereniging Het Oosten en het moskeebestuur van de toenmalige Aya Sofya moskee voor ogen hadden. De bewoners waren niet tegen een moskee an sich, maar zagen liever een kleinere koepel of lagere minaret. Ook sloten ze een moskee met een plat dak en zonder toren niet uit. Na veel discussie werd besloten dat een onafhankelijke arbitragecommissie een finaal oordeel moest vellen over het uiterlijk van de toekomstige moskee. De experts oordeelden dat de moskee er gewoon kon komen. Voor BORT was dit een klap in het gezicht en voor de Turkse Nederlanders kwam het als een geschenk van God.

Terug naar Bevrijdingsdag 2015, waar onder het toeziend oog van de minaret een vrijheidsdiner genuttigd werd. Alle strubbelingen uit het verleden leken dus vergeten. Dat moest ook wel, want BORT is in 2012 geliquideerd. Inmiddels zijn er andere bewoners gekomen, die hun intrek in het nieuwe omliggende appartementencomplex hebben genomen. Zij bewonderen de moskee juist. En in het huidige moskeebestuur zitten onder andere nieuwe, jonge bestuurders die vooral vooruit willen kijken. Op Bevrijdingsdag leek iedereen bevrijd te zijn van het lastige verleden en leken alle deelnemers in samen te willen kijken naar de toekomst. Hoe dan ook liggen er nog een aantal grote uitdagingen. Zo is het nog steeds niet duidelijk wat er op parkeergebied gaat gebeuren als de moskee open gaat. Blijft het rustig of komt er een parkeerchaos? Ook vreest een aantal bewoners de oproep tot gebed, alhoewel het huidige moskeebestuur heeft aangegeven daar op korte termijn niet op uit te zijn. En wat te doen met de exploitatiekosten van dit grote gebedshuis?

Het zijn allemaal onbeantwoorde vragen. Uitdagingen voor te toekomst. Luchtkastelen. Boze fata morgana’s. Op Bevrijdingsdag leken al deze zaken ver weg. Harmonie en verbroedering voerden de boventoon, iets wat hopelijk nog heel lang vastgehouden zal worden.

---