Nieuwe 
buren en 
 een vreemde
taal

Het is februari 2014 en de aanleg van de Westermoskee is in volle gang. Tijdens een Turkstalige informatieochtend wil het bestuur nieuwe donateurs vinden in de Turkse gemeenschap. Maar de omwonenden willen ook geïnformeerd worden over de bouw. Ze maken zich zorgen. Eén bewoonster op de begane grond wil daar wel over vertellen, maar uit angst voor negatieve reacties wil ze niet herkenbaar in beeld.

In juni 1998 organiseert Milli Görüş een massabijeenkomst in de Amsterdam Arena voor circa 40.000 Turkse moslims uit West-Europa. In de media wordt gesproken over ‘een extreem fundamentalistische en gewelddadige’ beweging, een beeld wat gevoed wordt door een onderzoek van de Duitse geheime dienst naar Milli Görüş. In werkelijkheid blijkt het een conservatieve islamitische beweging te zijn, die zich naargelang de omstandigheden op lokaal niveau pragmatisch opstelt. In Amsterdam heeft de organisatie, door toenmalig bestuurders Üzeyir Kabaktepe en Haci Karacaer, een gematigd gezicht.

Toenmalig stadsdeelvoorzitter Freek Salm (PvdA) van De Baarsjes vindt de beweging Milli Görüş ‘een belemmering voor de integratie’ van Turkse Nederlanders. Mede daarom is hij tegen de komst van de moskee op het oude Riva-terrein. Salm vertelt hoe hij het tegenwoordig ziet.

Haci Karacaer raakt begin jaren negentig als vrijwilliger betrokken bij de jongerenafdeling van Milli Görüş in De Baarsjes. Al gauw klimt hij op tot het bestuur en eind jaren negentig houdt hij zich bezig met mediazaken van de afdeling Noord-Nederland, waar de Aya Sofya moskee onder valt.

Door deelname aan inspraakavonden in de deelraad en het uitvechten van rechtszaken tegen de gemeente Amsterdam, lukt het de Turkse Nederlanders toch om het Riva-terrein als moskee te gebruiken. De situatie wordt vanaf 1994 gedoogd, want het bestemmingsplan stelt dat het terrein een garagefunctie heeft. In een nieuwe bestemmingsplan wordt er ongeveer 1.000 vierkante meter voor een moskee gereserveerd. Tot na het millennium zal de moskee in de garage worden gedoogd.

Henk van Waveren (PvdA) volgt in 1995 Freek Salm op als stadsdeelvoorzitter van De Baarsjes. In tegenstelling tot zijn voorganger zoekt hij de confrontatie niet op. Toch blijft de verstandhouding tussen het stadsdeel en de Turken ijzig. Tot aan 1998 volgt er een periode die gekenmerkt wordt door de rechtszaken en een onteigeningsprocedure. Anders dan Salm, ziet van Waveren de moskeevereniging Aya Sofya niet als fundamentalistisch.